Waar gaat het over?
Preventieve of licht curatieve Interventies worden vanuit de basisondersteuning ingezet om te voorkomen dat spanning binnen het onderwijsproces (of andere context) oplopen. Zo kan verergering van de situatie voorkomen worden.
Deze interventies zijn onder te verdelen in primaire, secundaire en tertiaire interventies:
- Primaire interventie is de algemene aanpak voor alle leerlingen uit een groep. Dit kan een positief pedagogisch klimaat zijn, goed klassenmanagement, aandacht voor sociaal-emotioneel leren en groepsvorming.
- Secundaire interventie is het tijdig signaleren dat een leerling belemmeringen ervaart tijdens zijn ontwikkelproces (op school) en hier vroegtijdig op inspelen. Dit zijn kortdurende en intensieve interventies om een leerling te ondersteunen, zodat hij zich weer op een positieve manier kan ontwikkelen. Dit kan eventueel in samenwerking met ketenpartners. Bij deze interventies worden eerst risicofactoren bij de leerling en/of de omgeving in beeld gebracht. Voorbeelden hiervan zijn: een aanpak tegen pesten, vergroten van de sociale vaardigheid, vergroten van de weerbaarheid en het verminderen van faalangst.
- Tertiaire interventie is gericht op leerlingen die ernstig ordeverstorend, leerbelemmerend of grensoverschrijdend gedrag laten zien. Hierbij worden grotere maatregelen vanuit de basisondersteuning ingezet om te voorkomen dat de situatie escaleert en worden ketenpartners (zoals de gemeente) betrokken. Als interventies ingezet worden, kan daarbij de website van het Nederlands Jeugdinstituut gebruikt worden.
Gedrag laat zich haast nooit binnen één context vangen. Het gesprek en de samenwerking tussen ketenpartners is daarom altijd noodzakelijk. Zie ook de procedure poreuze randen.
Het inzetten van preventieve interventies kan ook nodig zijn op andere gebieden zoals: ondersteuningsvragen over werkhouding (zelfstandig werken, structureren en taakgerichtheid) onderstimulering, overbescherming, pedagogische verwaarlozing of andere ‘thuiskenmerken’. Structurele ondersteuning op executieve functies valt hier niet onder. Zie ook de procedure poreuze randen.
Voorbeeld:
Als je schoolse vaardigheden aan wilt leren, valt dat onder de basisondersteuning van de school. Plannen en organiseren gaat wel verder, want als een jeugdige dit niet goed kan, heeft hij daar ook buiten het onderwijs last van.
Hoe doen we het in de FoodValley?
PO
Primaire en secundaire preventie wordt opgepakt op school, eventueel in samenwerking met de ketenpartners. Invloedrijke risicofactoren in de leerling en/of de omgeving worden in beeld gebracht, waarna interventies ingezet worden. Voor een deel kan dit binnen de basisondersteuning en voor een deel binnen de extra ondersteuning die door middel van handelingsgerichte ondersteuning door het samenwerkingsverband ingezet kan worden. De procedure voor aanvraag en verwijzing is per samenwerkingsverband specifiek en staat beschreven in de werkwijze van de betrokken partij en in de procedure poreuze randen. Het is belangrijk in gedachten te houden dat gedrag zich vaak niet binnen één context laat verklaren.
Daarnaast krijgt het onderwijs van het ministerie van OCW middelen voor extra begeleiding op scholen met veel risicoleerlingen. Het budget komt bovenop het schoolmaatschappelijk werk dat gemeenten vaak al inzetten, niet ter vervanging ervan.
De manier waarop het onderwijs de extra begeleidingsmiddelen ontvangt, verschilt in het PO en VO.
Samenwerkingsverbanden PO ontvangen vanuit het ministerie middelen voor schoolmaatschappelijk werk PO in het kader van veiligheid en opvang van risicoleerlingen. Aan het samenwerkingsverband PO, waarvan de som der achterstandsscores van de vestigingen binnen het samenwerkingsverband 1 of meer is, wordt een bedrag van € 12,66 per achterstandsscore toegekend.
VO
Primaire en secundaire preventie wordt opgepakt op school, eventueel in samenwerking met de ketenpartners. Invloedrijke risicofactoren in de leerling en/of de omgeving worden in beeld gebracht, waarna interventies ingezet worden. Voor een deel kan dit binnen de basisondersteuning en voor een deel binnen de basisplus ondersteuning. Hiervoor is een groot deel van de gelden van het samenwerkingsverband al onderverdeeld op de scholen. Ook zijn er bovenschoolse arrangementen die ingezet kunnen worden. De procedure voor aanvraag en verwijzing is per samenwerkingsverband specifiek en staat beschreven in de werkwijze van de betrokken partij en in de procedure poreuze randen. Het is belangrijk in gedachten te houden dat gedrag zich vaak niet binnen één context laat verklaren.
Daarnaast krijgt het onderwijs van het ministerie van OCW middelen voor extra begeleiding in scholen met veel risicoleerlingen. Het budget komt bovenop het schoolmaatschappelijk werk dat gemeenten vaak al inzetten, niet ter vervanging ervan. De manier waarop het onderwijs de extra begeleidingsmiddelen ontvangt, verschilt in het PO en VO.
Voor het VO gaan de middelen rechtstreeks naar de scholen.
SBO – SO – VSO
Diverse scholen voor speciaal (basis)onderwijs bieden curatieve ondersteuning en richten zich daarmee op leerlingen die ernstig ordeverstorend, leerbelemmerend of grensoverschrijdend gedrag laten zien. Vanuit het speciaal onderwijs worden, als dat nodig is, ook de ketenpartners betrokken.
Gemeenten
Als vanuit de procedure poreuze randen blijkt dat de sociale vaardigheden ten behoeve van problematisch gedrag zich (ook) thuis of in de wijk afspelen, kan de gemeente daarop inzetten. Via schoolmaatschappelijk werk, CJG of het sociaal team wordt er ingezet op preventie op gedrag en het versterken van sociale vaardigheden. Dit kan bijvoorbeeld via trainingen, interventies of door middel van inzet van een externe partij.
Hoe te handelen volgens de wet?
De inzet op het versterken van sociale vaardigheden ten behoeve van de leerontwikkeling in de klas/op school valt onder de wet Passend Onderwijs. Wanneer er gekeken wordt naar het versterken van deze sociale vaardigheden ten behoeve van problematisch gedrag (vaak binnen verschillende contexten) ontstaat er een grijs gebied: zie ook de procedure poreuze randen.
Preventie op gedrag en het versterken van de sociale vaardigheden thuis en/of in de leefomgeving buiten school vallen tevens onder preventie, maar niet onder de wet Passend Onderwijs of de Jeugdwet. Het lokaal team (de verzamelnaam voor CJG, wijkteam en sociaal team) voert hier zelf interventies op of besteedt dit uit aan een externe partij.
